ولایت نورستان یکى ولایات شمال شرقى کشور و یک منطقه تاریخى است که در دوره هاى مختلف به نام هاى مختلف مسمى گردیده است .
ولایت نورستان از نگاه موقعیت جغرافیایى یک منطقه کوهستانى است که در زمان هاى قدیم بنام کافرستان یاد مى شد و بلور یا بلورستان نام دیگر این ولایت میباشد؛ اما باید گفت که بلوریان تنها به منطقه نورستان نه ، بلکه بعضى مناطق کنر، چترال و کاپیسا نیز مربوط ولایت بلورستان بود .
امیرعبدالرحمن خان پاچا افغانستان این منطقه بعد از عملیات نظامى در تصرف خود در آورد و شامل افغانستان شد . این منطقه در آن زمان نیز به نام هاى کافرستان و بلورستان یاد مى شد؛ اما بعداً تمام باشندگان این منطقه مشرف به اسلام شده اند و منطقه آنان به نام نورستان مسمى شد .
برخى بیشتر نورستان از دره ها ، کوها و تپه ها تشکیل شده ، مناطقى هموار ندارد . داراى زمین هاى کم زراعتى است و یکتعداد دریاها در آن جریان دارد که پل هاى چوبى بر فراز آن ساخته شده است .
مساحت ولایت نورستان 9267 کیلومتر مربع و نفوس آن درحدود چهار صد هزار تن تخمین شده ؛ اما تعداد زیاد از باشندگان این ولایت در ولایات ننگرهار ، لغمان و کنرمستقر اند . پارون مرکز ولایت نورستان میباشد .
زبان اصلى مردم نورستان نورستانى ، 15 درصد مردم آن به زبان پشه یى صبحت کرده و یک در صد باشندگان آن پشتون و در بعضى مناطق تاجک نیز وجود دارد ؛ اما زبان ادارى این ولایت پشتو است .
این ولایت در شمال با ولایت بدخشان، در شرق با چترال و منطقه کشمیر پاکستان ، در جنوب با ولایت کنر و در غرب با پنجشیر، کاپیسا و لغمان همسرحد است .
اقلیم نورستان :
اقلیم نورستان ملایم است ، همه سال از 600 تا 800 ملى متر بارش دارد ، بخش هاى شمالى نورستان در زمستان بسیار یخ و درجه حرارت تا منفى ده میرسد.
ولایت نورستان یک ولایت کوهستانى است . در فصل زمستان بارش شدید برف در آن صورت میگیرد و تمام راه هاى آن مسدود میشود ، هواى این ولایت در زمستان شدیداً سرد؛ اما در فصل هاى دیگر سال معتدل و برخى مناطق آن در تابستان بسیار گرم میشود.
واحدهاى ادارى :
این ولایت به شمول مرکز از هشت واحد ادارى تشکیل شده که عبارت است از : پارون ( مرکز) ، واما ، کامدیش ، پرگمتال، دواب ، نورگرام ، وانت وایگل ومندول .
معارف :
در ولایت نورستان تاکنون 211 باب مکتب وجود دارد که دو لیسه ، 117باب مکتب ابتدایه و 92 متوسطه میباشد .
همچنان در این ولایت 20 باب مدرس? دینى ، دو لیسه مسلکى زراعت و سه دارالمعلمین ها نیز وجود دارد و تعداد شاگردان در این ولایت به 72843 تن میرسد که 44220تن آن ذکور و 32623 تن اناث میباشد .
تعداد معملین این ولایت به 1270 تن میرسد که از جمله 120 تن زن و متباقى مرد است . همچنان از جمع آنان 30 تن مرد و 4 تن زن معلم مسلکى میباشد .
در بخش تعلیمات اسلامى 190 استاد وجود دارد که تنها 12 تن آن زن است .
درحدود 35 باب مکتب این ولایت مسدود شده و تنها 65 باب مکتب نورستان تعمیر دارد .
زراعت :
برخى بیشترمناطق نورستان جنگل زار و زمین هاى زراعتى در آن کمتر است. جنگلات این ولایت شامل جلغوزه ، چهار مغز ، ارچه ،ناجو ، بلوط ، شیشم ، گل بید، چنار ، نیمه چنار و همچو درخت هاى دیگر است .باغات میوه تازه در ولسوالى نورگرام نورستان غربى وجود دارد و یکتعداد مردم این ولایت مصروف مالدارى میباشند .
صنعت :
مردم این ولایت به ویژه زنان نورستان مصروف صنایع دستى چون دوختن تیکه هاى پشمى و نخى میباشند و بعداً در ساخت لباس هاى محلى از آن کار میگیرند .
معادن زیاد در ولایت نورستان وجود دارد که به شکل غیرفنى و غیر قانونى استخراج میشود .
تاکنون کدام فابریکه در ولایت نورستان دیده نمیشود . مسوولین این ولایت مى گویند که محیط و آب هواى نورستان براى ایجاد فابریکات وصنعت کاملاً مساعد است ؛ اما تاکنون کدام سرمایه گذار درمورد اقدام نکرده است.
در ولایت نورستان فقط پکول وچپن به شکل شخصى ساخته میشود که بیشتر در این ولایت مورد استفاده قرار گرفته است .
مشاهیر :
نائب سالارعبدالوکیل خان، گل میرخان، فرمون خان ، مولوى افضل ، دولت انقلابى ، عبدالله خان نورستانى ، مولوى غلام ربانى ، عبدالقدیرنورستانى، شیخ فضل احمد مسلم ، سمیع الله ، سلیمان ، مجید رشیدى، سلطانه نورستانى، جنرال قیس و همچو افراد دیگر از چهره هاى شهیر این ولایت شمرده میشود.
کلتور :
رسم و رواج ، عادات و فرهنگ باشندگان ولایت نورستان با مردم سایر ولایات دیگر کشور شباهت ندارد . برخى بیشتر مردم این ولایت مالدار هستند ، خانه هاى دو منزله چوبى اعمار کرده که یک کلکین آن به طرف شرق و دیگر آن به سوى غرب باز میشود . روى چپرکت مى خوابند و سر میز نان میخورند . لباس هاى آنان از پوست و پشم هاى حیوانات ساخته شده است . مردان آن از پکول استفاده کرده و پدر دختر از پدر بچه یکتعداد مواشى منحیث طویانه میگیرد .
خویشاوندان و دوستان خانواده عروس و داماد بز، گوسفند و یا مواشى دیگر منحیث تحفه به آنها میدهند ، آن را حلال کرده و بعد آن را به 24 قسمت تقسیم و براى پختن در دیگ انداخته میشود .
گوشت را نیم خام کرده و بعداً براى هر قسمت گوشت یک فرد ویژه ایستاد و آن قسمت به همین فرد مشحص میدهد .
قسمت گوشت دیگر، به بزرگان و ملاامام قریه داده میشود که به آنان تسلیم میشود و در عروسى بجاى نان دیگر، تنها گوشت داده میشود.
مردم این ولایت میتواند که به خانه هاى یک دیگر بدون کدام مشکل رفت آمده نمایند ، زنان این ولایت از مردم بیگانه ستر نمى کنند .
فعالیت هاى دیگر فرهنگى در این ولایت صفر است ، تنها یک رادیو در نورگرام و یک رادیو دولتى در پارون فعالیت دارد .
این ولایت از موسیقی ویژه محلى نیز برخوردار است که با سامان آلات ویژه چون دب و تمبل کوچک در روزهاى شادى نواخته میشود وعلاقه مندان خاص دارند .
علاوه بر آن نواختن توله و یک نوع سیتار خاص که در نورستان ساخته و به نام واج یاد میشود ، نیز در موسیقى محلى نواخته میشود .
ورزش :
بازى هاى مختلف محلى چون خوسى، توپ دنده ، واوروکى و همچو دیگر در ولایت نورستان مروج است
بازى انگشت از بازى هاى مشهور نورستان است که در فصل زمستان از سوى اکثریت مردم نورستان اجرا میشود؛ اما بازى هاى دیگر فزیکى چون خوسى ، توپ دنده ، دز غپى و همچو بازى هاى دیگر در فصل هاى بهار و تابستان بازى میشود .علاقه مندان و بازى کنان والیبال، نسبت به هر نوع بازى دیگر بیشتراست .
اما اخیراً بازى کرکت مثل سایر ولایات کشور در نورستان نیز رشد کرده و این ولایت از یک تیم منتخب برجسته کرکت برخوردار است که اکثراً در مسابقات ولایتى خوب درخشیده و گاه گاهى مسابقات کرکت نیز در پارون مرکز ولایت برگزار مى نماید .
گاو ها ما نیز ضد بیگانه میرزمند
بیروج
کلمات کلیدی:
